Page 208 - HSCC2024_Book_RV5 020424

TS. NGUYỄN PHÚ HƯƠNG LAN

NHIỄM TRÙNG DO PSEUDOMONAS AERUGINOSA:
LƯU Ý XÉT NGHIỆM VI SINH VÀ BIỆN GIẢI KẾT QUẢ

Đặt vấn đề: Pseudomonas aeruginosa là một trong tác nhân gây nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng bệnh viện. Bệnh
cảnh của vi khuẩn này rất đa dạng, chủ yếu là viêm mô tế bào, viêm phổi, nhiễm trùng tiểu và nhiễm trùng huyết nên
các bác sĩ lâm sàng cần lưu ý thu thập các mẫu bệnh phẩm nuôi cấy. Vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa có tính dễ mọc
và mọc nhanh trên các môi trường nuôi cấy cơ bản. Tuy nhiên điều cần lưu ý với vi khuẩn này là phải lựa chọn kháng
sinh thử nghiệm và trả kết quả thích hợp vì vi khuẩn có tính kháng tự nhiên với nhiều loại kháng sinh. Các kháng sinh
kháng tự nhiên bao gồm Cephalosporin I và II, etapenem, tigecycline, rifampicin, trimethoprime-sulfamethoxazole.
Khác với vi khuẩn nhóm Enterobacterales chủ yếu kháng qua cơ chế sinh men, vi khuẩn Pseudomonas aerruginosa có
khả năng thu nhận tính kháng thuốc đa dạng và nhanh chóng hơn (đột biến, lan truyền qua plasmid, tiết men) nên cần
phải thử nghiệm với nhiều dòng kháng sinh, kể cả các kháng sinh mới để có thể tìm ra các lựa chọn điều trị phù hợp.
Theo CLSI 2023, bộ kháng sinh cần thiết thử nghiệm cho Pseudomonas aeruginosa bao gồm: ceftazidim, cefepime,
piperacillin-tazobactam, tobramycin, ciprofloxacin, levofloxacin, imipenem và meropenem. Bộ kháng sinh nâng cao
dành cho Pseudomonas aeruginosa đa kháng bao gồm cefiderocol, ceftazidim-avibactam, ceftolozane-tazobactam,
imipenem-relebactam. Trên thực tế tại phòng xét nghiệm vẫn phát hiện các dòng Pseudomonas aeruginosa kháng với
các kháng sinh nhóm carbapenem nhưng vẫn còn nhạy cảm với các kháng sinh nhóm cephalosporin (resistotyping)
do vi khuẩn đã chọn lọc tính kháng với nhóm carbapenem hay điều trị

Kết luận: Pseudomonas aeruginosa cần phải được nuôi cấy và thực hiện kháng sinh đồ lập lại vì có khả năng đề kháng
nhanh với các thuốc kháng sinh đang điều trị

Từ khoá: Pseudomonas aeruginosa, kháng thuốc, kháng sinh, imipenem, meropenem, imipenem-relebactam, cefiderocol

PGS.TS.DS. NGUYỄN HOÀNG ANH

KHÁNG SINH ĐIỀU TRỊ NHIỄM TRÙNG DO PSEUDOMONAS AERUGINOSA
ĐA KHÁNG VÀ KHÓ ĐIỀU TRỊ: CẬP NHẬT DƯỢC LÂM SÀNG 2024

Các nhiễm khuẩn (đặc biệt là viêm phổi, nhiễm trùng tiết niệu liên quan đến sỏi và đặt sonde, nhiễm khuẩn huyết) do
căn nguyên Pseudomonas aeruginosa kháng carbapenem có xu hướng gia tăng, đang trở thành thách thức lớn trong
thực hành lâm sàng tại các đơn vị Điều trị tích cực bệnh nhân nặng. Beta-lactam và các kháng sinh khác có phổ trên
trực khuẩn mủ xanh (quinolon, aminoglycosid và colistin) hiện tại vẫn là kháng sinh chủ đạo trong phác đồ, tuy nhiên
trong một số trường hợp không đem lại đáp ứng đầy đủ về lâm sàng và vi sinh, ảnh hưởng đến tiên lượng điều trị bệnh.
Bài trình bày tập trung phân tích, cập nhật thông tin về vai trò của thay đổi sinh lý bệnh ở bệnh nhân nặng, sự biến
động về dịch tễ kháng thuốc của vi sinh gây bệnh, PK/PD của kháng sinh để đề xuất tối ưu lựa chọn thuốc, phối hợp
kháng sinh, hiệu chỉnh liều và giám sát điều trị cũng như đưa thuốc tại chỗ (khí dung) của các kháng sinh hiện có. Các
kháng sinh mới (beta-lactam và không beta-lactam) được nghiên cứu phát triển trong vòng 10 năm trở lại đây hiện
có nhiều ưu điểm so với các kháng sinh kinh điển và được các hướng dẫn điều trị nhiễm khuẩn cập nhật của IDSA và
ESCMID khuyến cáo ưu tiên trong điều trị các nhiễm khuẩn do P. aeruginosa đa kháng hoặc khó điều trị. Hiểu biết về
đặc tính PK/PD để tối ưu chế độ liều, giám sát vi sinh chặt chẽ, lựa chọn và chỉ định phù hợp dựa trên phân tầng nguy
cơ và kết quả kháng sinh đồ, cân nhắc chi phí/hiệu quả là các chiến lược quan trọng trong chương trình quản lý kháng
sinh với các kháng sinh mới. Các nghiên cứu lâm sàng lớn đang được chờ đợi để đưa ra khuyến cáo điều trị cho loại
nhiễm khuẩn mới nổi và quan trọng này

Từ khóa: trực khuẩn mủ xanh, phối hợp kháng sinh, PK/PD, beta-lactam, colistin, kháng sinh mới

VI SINH LÂM SÀNG - DƯỢC LÂM SÀNG 208